Kastamonu Çatalzeytin İlçesi

Tarihi:

Çatalzeytin'in tarihçesini ayrıntılı inceleyebileceğimiz kaynaklar oldukça sınırlı. Bunun temel nedenlerinden birisi coğrafi alanın darlığı ve ekonomik değerler açısından çekici özelliklere sahip olmamasıdır. Ulaşım sorunları gerek deniz yolu gerekse karayolu açısından alanın gözden ırak kalmasına yol açmıştır. Ginolu dışarıda tutulacak olursa bu tezi geçersiz kılacak verilere de ulaşılamamaktadır. Yukarıdaki nedenlerle birlikte yüründüğünde Çatalzeytin'in tarihini çevresindeki gelişmelerden ele almak zorunluluğu ortaya çıkmaktadır.

Batı Karadeniz Bölgesi'nin en eski yerleşim alanlarından birisi Kastamonu'dur. Gölköy akınlarında ele geçirilen buluntular yerleşmenin Paleolitik Döneme kadar uzandığını göstermektedir.

MÖ 1200'lerde Karadeniz üzerinden gelen bir Deniz Kavimleri Göçü, Hititlerin yıkılması sonucunu doğurmuştur. Kavimlerden birisi olan Friglerin bir bölümü Kızılırmak havzasının batısından öteye gitmemiştir. Bu bilgi Friglerin bir süreliğine de olsa Çatalzeytin'i ellerinde tutmuş olabilecekleri tezini düşündürmektedir.

MÖ 695'te, Kafkaslarda bulunan İskitler yine bu alanda bulunan Kimmer oymaklarını yerlerinden sürünce Kimmerler Frigya'ya girdiler. Kimmer akınları öncesinde Karadeniz kıyılarında Karlar egemendi ve küçük yerleşim birimleri oluşturmuşlardı. Kimmerler Karlar'ı yerlerinden söküp, uzaklaştırdılar. Gidip, Kayra adını verdikleri Güney Ege'ye yerleştiler. Karlar'dan gemi yapımcılığını öğrenip, geliştiren Yunan halkları Marmara ve Karadeniz kıyılarını ele geçirdiler. Paflagonya kıyılarında yerleşme merkezleri kurdular. Sinop, bunlardan biridir.

Bu gelişme Çatalzeytin ve çevresinde erken Yunan yerleşmesine de işaret etmektedir. Lidyalılar ise başkentleri Sardes'ten başlayan ve Sinop'a uzanan bir ticaret yolu bırakmışlardır. MÖ 5. yüzyıla gelindiğinde bölgede bu kez Pers egemenliği görülmektedir. Perslerin güç göstergelerinden olan sikkeler Sinop. Samsun ve Ereğli'de basıldığına göre Çatalzeytin'in de bu dönemde Pers egemenliğinde kalmış olduğunu ileri sürebiliriz.

İlhanlılar Şemseddin Yaman Candar'a Eflani yöresini verdiler. Candar'ın yerine geçen oğlu Süleyman 1309'da bir baskınla Kastamonu'yu kısa bir zaman sinde de çevresini ele geçirdi. Süleyman Paşadan sonra yerine geçen oğlu İbrahim Bey. 1341'de Karadeniz'de dik ve Ceneviz filosunu bozguna uğrattı. Bu da Kara kıyılarının, Çatalzeytin'i de kapsar biçimde Venedik ve Cenevizlilerin ilgi alanı olduğunu göstermektedir.

Genel bir değerlendirme olarak Çatalzeytin çevresinde ve özellikle de Ginolu'da Karadeniz ticaretini uzun süre elinde tutmuş olan Venedik ve Ceneviz'in etkisi küçümsenmemelidir. Çatalzeytin, Osmanlı Devleti'nin sonlarında, 1905'te bucak merkezi 1911'de de belediye örgütü kurulmuştur.

Coğrafi Yapısı:

Kastamonu ilinin kıyı ilçelerinin en doğusunda. Sinop il sınırında yer almaktadır. Coğrafi bölümleme olarak Batı Karadeniz Bölümü'ndedir. Koordinatları 40 48' - 42 02' kuzey enlemleri, 32 43' — 34 37' doğu boylamlarıdır.

İlçenin yüzölçümü 318 km2 dir. Kuzeyde Karadeniz, batıda Abana ve Bozkurt, güneybatıda Devrekâni, güneyde Taşköprü ve doğuda Sinop ilinin Türkeli ilçesi ile komşudur. Yüzölçümü bakımından Abana ve Bozkurttan sonra 3. küçük ilçedir.

İlçe toprakları kuzeyde Karadeniz kıyısında uzanan bir ova şeridi ile güneydeki dağlık Küre dağları (İsfendiyar) kıyı ile iç kesimler duvar konumundadır. Dar ve derin vadilerle yarılmış olan Küre dağlarının Çatalzeytin sınırları içerisindeki en yüksek noktası 1958 metre yüksekliğindeki Yaralıgöz Kıyıdan hemen sonra başlayan genç kıvrım Küre özellikle ulaşım açısından ciddi güçlükler yaratmaktadır.

İklim ve Bitki Örtüsü:

Karakteristik Karadeniz ikilimi egemendir. Yazları sen ve yağışlı kışlan ılık ve yağışlıdır. Yağışlar her mevsim görülmektedir. Yıllık ortalama sıcaklık 13,5 derecedir. Yıl içinde açık gün sayısı 63, bulutlu gün sayısı 179.' sayısı 122'dir. Yıllık yağış miktarı 1050-1200 mm civarındadır. Ortalama kar yağışlı gün sayısı 8. Ortalama gün sayısı 26'dır.

Ortalama rüzgâr hızı 3-4 metre/saniye ben en hızlı rüzgâr yönü güney yönünden esenlerdir. Kış aylarında ilçenin güneyinde, yüksek alanlarda etkili kar yağışları görülmektedir. Çatalzeytin'den başlayarak İnebolu'ya: Kerempe Burnu'na kadar uzanan kıyı oldukça düz bir şekilde görülmektedir. Ortalama olarak deniz sıcaklığı en yüksek 14 derece, en düşük 5 derece civarındadır. Yıllık ortalama ise mayıs ayı deniz sıcaklığına yakındır (13.4 derece).

Orman açısından zengin olan ilçede iğne yapraklı ağaç türlerinden kızılçam, sarıçam, köknar, porsuk; yapraklı türlerinden ise kayın, meşe, dişbudak, akçaağaç, kzılağaç, karaağaç, kestane, ıhlamur, şimşir, yabani fındık, kavak, gürgen ve çınar bulunmaktadır.

Kültür ve Turizm Değerleri:
İlçemizde emekliler çoğunluktadır. Kültürlü, katılımcı, sosyal ve kültürel etkinliklere eğilimli halk kitlesine sahiptir. Göç nedeni ile genç nüfus çok azdır.1977-1984 yılları arasında Turizm Bakanlığı önemli günler kataloğunda yer alan etkin festivaller düzenlenmiştir. Turistik tesislerin tamamlanması ile benzer çalışmaları yapmak mümkün olacaktır. İlçede iş olanakları olmadığından emekli nüfus çoğunluktadır. Çatalzeytin halkı katılımcı, sosyal ve kültürel etkinliklere eğilimlidir.1977-1984 yılları arsında yapılan festivaller döneminde sosyal ve kültürel çalışmaları belgeleyen Festival 1-2-3-4 dergileri çıkarılmıştır.