Yazarkasa

Yazarkasa olarak bildiğimiz ve ülkemizdeki teknik adı Ödeme Kaydedici Cihaz olan donanım, 1879 yılında James Ritty tarafından icat edildi. Tamamen mekanik ve fiş kesemeyen bu yazarkasadan sonra 1906 yılında bugün ATM'leriyle tanıdığımız NCR tarafından fiş kesebilen ve kolla çevrilerek kullanılan mekanik yazarkasa üretildi. İlk elektronik yazarkasa ise 1970'li yıllarda IBM tarafından üretildi.

Ülkemizde yazarkasa kullanımı 25 Ekim 1984 tarihli Resmi Gazete ile birlikte kabul edilen ve 1 Ocak 1985 tarihinde hayatımıza giren Katma Değer Vergisi ile önem kazanmış olup belirli sektörlerde yazarkasa kullanım zorunluluğu 15 Aralık 1984 tarihli Resmi Gazete ile yürürlüğe giren 3100 sayılı kanun ile birlikte iş yerlerinin önceki dönem hasılatına bağlı olarak 1 Ocak 1989 tarihine kadar kademeli olarak başladı.

Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından bu süreç içerisinde yazarkasalara yönelik 21 Vergi Usul Kanunu tebliği ve 37 genel tebliğ çıkmış olup bu tebliğler yazarkasaların teknik özellikleri, kullanım alanları gibi hususlarını belirledi. Ayrıca Türkiye'deki 40 yıllık yazarkasa tarihi ile ilgili süreç içerisindeki bazı gelişmeleri sizlerle paylaşmak isterim.

31 nolu genel tebliğ (10 Mayıs 1991): Mağazalarda karşılaştığımız ve barkod okuyucu, terazi gibi çevre birimlerinin bağlanabildiği bilgisayar bağlantılı yazarkasaların kabul edilmesi
58 nolu genel tebliğ (30 Kasım 2003): Akaryakıt istasyonlarında pompalara yazarkasa bağlanması
63 nolu genel tebliğ (12 Şubat 2005): Eğlence yerlerinde biletlerin yazarkasa üzerinden düzenlenebilmesi
67 nolu genel tebliğ (4 Şubat 2006): Yazarkasalarda fişlerin ikinci nüshası için rulo yerine EKÜ kullanımına başlanması
69 nolu genel tebliğ (11 Nisan 2012): Yeni nesil yazarkasalara geçişin kabulü

1 Ocak 2013 tarihinden itibaren hayatımıza yeni nesil yazarkasalar girmiş olup ülkemizdeki ilk yeni nesil yazarkasa Vera Delta adlı cihazdır. Yeni nesil yazarkasalar içerisinde bulundurduğu SIM kart ya da kuracağı kablolu bağlantı aracılığıyla internete bağlı olup aynı zamanda modeline göre değişmekle birlikte POS cihazlarıyla entegre olabiliyor yada cihazın kendisi POS özelliğine sahip oluyor. Epey uzun süren bu dönüşümle birlikte artık mükellefler Yazarkasa POS cihazlarını kullanıyor. Vera Delta ile başlayan Yazarkasa POS süreci bugün Android işletim sistemli yazarkasa poslar ile devam ediyor.

Ayrıca Vergi Usul Kanunu 507 numaralı tebliği ile birlikte Yazarkasa POS'lara alternatif olarak her satışta müşteriye e-arşiv fatura kesebilen Android POS cihazları da kullanılabiliyor.

Bunlardan çok vardı bi ara şimdi herkes yazarkasaposa döndü mecburen sadece marketlerde var artık.

Efe16' Alıntı:

Bunlardan çok vardı bi ara şimdi herkes yazarkasaposa döndü mecburen sadece marketlerde var artık.

Genişletmek için tıkla ...

Marketlerdeki "bilgisayar bağlantılı yazarkasa" diye geçiyor. 2013'ten sonra küçük işletmeler için POS özellikli olmayan yeni nesil basit yazarkasalar da (pos cihazının harici olarak kabloyla bağlandığı) çıktı Hugin ve Profilo'nun ancak onlar da fazla tutmadı. Piyasa artık yazarkasa poslarda.

Bu arada yazarkasa pos'un en büyük avantajı kartlı satışlarda işyerinin satış fişi düzenleme zorunluluğu sayesinde vergi kaçıramaması.

Marketlerdeki self checkout (jet kasa) cihazları da yazarkasa sayıldığından bu başlıkta paylaşmak istedim.

Bu akşam Bursa Korupark AVM 5M Migros'ta NCR'nin nakit ünitesiz yeni jet kasalarını kullandım, eskilerinden çok daha hızlı işlem yapıyor.

Uzun bir süredir jet kasalarda nakit ödeme alınmıyordu. Nakit ünitesiz jet kasalara geçiş ciddi tasarruf sağlayacaktır.

Emirhan Sevdalı' Alıntı:

Marketlerdeki "bilgisayar bağlantılı yazarkasa" diye geçiyor. 2013'ten sonra küçük işletmeler için POS özellikli olmayan yeni nesil basit yazarkasalar da (pos cihazının harici olarak kabloyla bağlandığı) çıktı Hugin ve Profilo'nun ancak onlar da fazla tutmadı. Piyasa artık yazarkasa poslarda.

Bu arada yazarkasa pos'un en büyük avantajı kartlı satışlarda işyerinin satış fişi düzenleme zorunluluğu sayesinde vergi kaçıramaması.

Genişletmek için tıkla ...

Geçen yıllarda çıkan tebliğ ile sadece pos özellikli yazarkasaların kullanımı sonlandırıldı. Artık yazarkasaların hepsinin yeni nesil olması zorunlu. Zorunlu haller dışında perakende sektöründe harici pos cihazı kullanımı yasak, vergi dairesine durumunuzu bildiren bir dilekçe yazar ve uygun görürse ancak öyle ayrı harici pos cihazı kullanabilirsiniz. Faaliyeti toptan olan mükelleflerin ise talep etmeleri halinde harici pos cihazı kullanmaları tahsilat yapabilmeleri adına serbest.

Yakın zamanda ise yazarkasa pos cihaz firmaları ile Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından ortak yürütülen çalışma sayesinde yeni nesil yazarkasalarda yapılan her satış anında Gelir İdaresi Başkanlığı'nın sistemine otomatik düşecek. Yani bunu E-Arşiv, E-Fatura gibi düşünün. Bu konuda en öncü firma bildiğim kadarıyla İngenico.

mustafag' Alıntı:

Geçen yıllarda çıkan tebliğ ile sadece pos özellikli yazarkasaların kullanımı sonlandırıldı. Artık yazarkasaların hepsinin yeni nesil olması zorunlu. Zorunlu haller dışında perakende sektöründe harici pos cihazı kullanımı yasak, vergi dairesine durumunuzu bildiren bir dilekçe yazar ve uygun görürse ancak öyle ayrı harici pos cihazı kullanabilirsiniz. Faaliyeti toptan olan mükelleflerin ise talep etmeleri halinde harici pos cihazı kullanmaları tahsilat yapabilmeleri adına serbest.

Yakın zamanda ise yazarkasa pos cihaz firmaları ile Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından ortak yürütülen çalışma sayesinde yeni nesil yazarkasalarda yapılan her satış anında Gelir İdaresi Başkanlığı'nın sistemine otomatik düşecek. Yani bunu E-Arşiv, E-Fatura gibi düşünün. Bu konuda en öncü firma bildiğim kadarıyla İngenico.

Genişletmek için tıkla ...

İlk iki cümleni şöyle düzeltsem daha anlaşılır olacak. Yazarkasa özelliği bulunmayan EFT-POS cihazlarının kullanımı sonlandırılıp Yazarkasa POS zorunluluğu getirildi. Bilgisayar bağlantılı yazarkasa kullanılan mağaza vb. işletmelerde de pos cihazından harici tahsilat yasaklandı, yazarkasa bağlantısı zorunlu hale getirildi. Satış harici kartlı tahsilatlar ise "bilgi fişi" aracılığıyla yapılıyor.

İkinci paragrafta bahsettiğin mevzuyu bilmiyordum, elektronik fiş gibi bir şey mi oluyor. Ingenico, yani ticari unvanıyla Worldline Türkiye bu sektörde dediğin gibi öncü. Tebliğlere en hızlı ayak uyduran ve aynı zamanda GMÖEBYS işleticisi olan bir firma. Tebrik ederim.

Emirhan Sevdalı' Alıntı:

İkinci paragrafta bahsettiğin mevzuyu bilmiyordum, elektronik fiş gibi bir şey mi oluyor. Ingenico, yani ticari unvanıyla Worldline Türkiye bu sektörde dediğin gibi öncü. Tebliğlere en hızlı ayak uyduran ve aynı zamanda GMÖEBYS işleticisi olan bir firma. Tebrik ederim.

Genişletmek için tıkla ...

Evet bir nevi gibi E-Fiş olacak ama sistem olarak olacak. Şuan Gelir İdaresi sadece aylık Z raporu alındığı zaman toplam geliri, hangi KDV oranlarından fiş kesildiği ve ne kadar POS'tan geçtiğini görüyor. Yeni sistem ile artık bunu fiş kesildiği gibi görecek, aylık veya günlük Z raporunun alınmasını beklemeyecek. Bizler tüketici olarak normal fiş almaya devam edeceğiz ama arka planda takip anında olacak.

Rulo, EKÜ derken ikinci nüshayı online hale getirdik yani anlaşılan. Böylece Gelir İdaresi işlem başına aldığı veriyle gün içinde en basitinden her satışta mı yoksa toplu mu fiş kesildiğini anlayabilecek, burada bir düzensizlik gördüğünde müdahalede bulunabilecek.

Bu arada bir muhasebeci olarak Yazarkasa POS'tan mı VUK 507 uyumlu Android POS'tan mı yanasın? Bu konuda mükellef tutumu nedir? Android POS'a bildiğim kadarıyla eczacılar daha meyilli. Entegrasyonlar sayesinde katkı payı vb. ödemelerinde sistemden veri çekip hata payı en aza indirilirken bu ödemeler sırasında düzenlenen e arşivler de hastanın kimlik numarasına düzenleniyor.

Emirhan Sevdalı' Alıntı:

Rulo, EKÜ derken ikinci nüshayı online hale getirdik yani anlaşılan. Böylece Gelir İdaresi işlem başına aldığı veriyle gün içinde en basitinden her satışta mı yoksa toplu mu fiş kesildiğini anlayabilecek, burada bir düzensizlik gördüğünde müdahalede bulunabilecek.

Bu arada bir muhasebeci olarak Yazarkasa POS'tan mı VUK 507 uyumlu Android POS'tan mı yanasın? Bu konuda mükellef tutumu nedir? Android POS'a bildiğim kadarıyla eczacılar daha meyilli. Entegrasyonlar sayesinde katkı payı vb. ödemelerinde sistemden veri çekip hata payı en aza indirilirken bu ödemeler sırasında düzenlenen e arşivler de hastanın kimlik numarasına düzenleniyor.

Genişletmek için tıkla ...

Rulo, Ekü aynen devam edecek onda bir değişiklik olmayacak. Gelir İdaresi'nin amacı verileri anında görebilmek.

Android elbette benim içinde daha iyi olur. Entegrasyonu ve işveren açısında da takibi daha kolay veri sağlıyor. Devlet ile işi olanların Android kullanmaları işlerini kolaylaştırır ama kara düzen giden esnaf için çokta bir şey ifade etmiyor. Kara düzen giden esnaf için yeni nesil yazarkasalarda gereksiz.

Özellikle son dönemde yeni nesil yazarkasalar ile banka zorunluluğu getirilmesi eski kafada olan esnafın hiç hoşuna gitmedi. Artık insanlarda yazarkasalarda bir banka olduğunun farkında, bu yüzden çoğu kişi kredi kartı uzatıyor. Zaten pandemi ile birlikte kart kullanımı çok arttı. Bunu özellikle esnaflarla konuştuğunuzda kendinizde duyabilirsiniz. Şahsen bende uzun yıllardır cüzdanında para taşımayan kitledeyim, kart vermek kolayıma geliyor ATM peşinde koşmuyorum.

mustafag' Alıntı:

Rulo, Ekü aynen devam edecek onda bir değişiklik olmayacak. Gelir İdaresi'nin amacı verileri anında görebilmek.

Android elbette benim içinde daha iyi olur. Entegrasyonu ve işveren açısında da takibi daha kolay veri sağlıyor. Devlet ile işi olanların Android kullanmaları işlerini kolaylaştırır ama kara düzen giden esnaf için çokta bir şey ifade etmiyor. Kara düzen giden esnaf için yeni nesil yazarkasalarda gereksiz.

Özellikle son dönemde yeni nesil yazarkasalar ile banka zorunluluğu getirilmesi eski kafada olan esnafın hiç hoşuna gitmedi. Artık insanlarda yazarkasalarda bir banka olduğunun farkında, bu yüzden çoğu kişi kredi kartı uzatıyor. Zaten pandemi ile birlikte kart kullanımı çok arttı. Bunu özellikle esnaflarla konuştuğunuzda kendinizde duyabilirsiniz. Şahsen bende uzun yıllardır cüzdanında para taşımayan kitledeyim, kart vermek kolayıma geliyor ATM peşinde koşmuyorum.

Genişletmek için tıkla ...

Çok teşekkür ederim Mustafa abi;

Finans teknolojisine (fintech) ilgili olup ayrıca yazarkasaları da takip eden biri olarak bir muhasebeci gözünden bu durum nasıl merak ediyordum. Çıkan her yeni değişiklik, alışkanlıklarını terk etmek istemeyenler için ayrıca direnç kaynağı oluyor belli. Banka veya ödeme kuruluşu ile anlaşma zorunluluğu Aralık 2023'te VUK 557 ile kararlaştırılmıştı ve 1 Temmuz 2024'ten itibaren anlaşma zorunluluğu getirilmişti.

Kart yaygınlığının da en büyük sebebi nakit sıkıntısı aslında. Tedavüldeki madeni para ve banknot kupürleri ile ekonomi arasındaki dengesizlikten kaynaklı en ufak ödemede insanlar 100-200 TL'lik banknotları uzattığı için ve para üstü dönüşlerinde sıkıntılar yaşandığı için, ayrıca yığınla nakit taşınması gerekip bunun da zorluğundan dolayı insanlar debit kartlara yöneldi.

Hatta bu nakit sıkıntısından kaynaklı minibüsçüler de artık parayla uğraşmaktan sıkılıp belediyeyle anlaşarak kartlı sistemde çalışmayı istiyor biliyorsun.

Emirhan Sevdalı' Alıntı:

Çok teşekkür ederim Mustafa abi;

Finans teknolojisine (fintech) ilgili olup ayrıca yazarkasaları da takip eden biri olarak bir muhasebeci gözünden bu durum nasıl merak ediyordum.

Genişletmek için tıkla ...

Açıkçası muhasebe grubu olarak yazarkasa verilerinin GİB'e anında aktarılmasını dört gözle bekliyoruz. Çünkü neredeyse boyumuzu bulan fişlerle uğraşmak cidden zor. Belki gülünç gelebilir ama bu fişler yüzünden elimizi bile kesebiliyoruz. Kalitesiz kağıt kullananlar yüzünden silik fişlerde matrah+KDV kovalamaktan canımız çıkıyor, bazen yeri geliyor şahsen ben ayrıntıyı okuyamıyorsam vergi dairesinin lehine olacak şekilde kayıt atıp geçiyorum.