Bursa - Irgandı Köprüsü (Türkiye'nin Ponte Vecchio'su)

  • Konuyu Başlatan Konuyu Başlatan Berktuğ
  • Başlangıç tarihi Başlangıç tarihi

Berktuğ

WT Moderatör
Mesajlar
1,019
Puanlar
2,106
Dünyada sadece 4 tane var! İlki Bursa’da… 6 asırdır ayakta

Bursa’nın kültürel mirası içinde önemli yer alan Irgandı Çarşılı Köprüsü, 583 yıllık geçmişiyle şehrin tarihine tanıklık ediyor. Doğal afetler ve savaşlar gibi zorluklara direnerek bugüne ulaşan köprü, geleneksel halk sanatları atölyeleri ve tarihi mimarisiyle yerli ve yabancı turistlerin gözde mekanları arasında yer alıyor. Toplam 32 dükkanın yer aldığı tarihi köprü, Bursa’nın merkez Osmangazi ve Yıldırım ilçelerini birbirine bağlıyor.

Kentte Gökdere üzerinde kurulan ve Osmanlılara ait tek arasta köprüsü olma özelliği taşıyan yapı, 1442 yılında 2’nci Murad döneminde Pir Ali oğlu Tüccar Muslihiddin tarafından mimar Abdullah oğlu Timurtaş’a inşa ettirildi. Evliya Çelebi’nin 1640 tarihli ‘Seyahatname’ eserinde de yer alan tarihi köprü, yüzlerce yıl boyunca doğal afetlere ve savaşlara tanıklık ettikten sonra, halen el işçiliğinin en güzel örneklerini sunan zanaatkarlara ev sahipliği yapıyor. Geçmişin izlerini geleceğe taşıyan ve dünya genelinde benzerlerine nadir rastlanan tarihi köprü, Bulgaristan’daki Osma Köprüsü, İtalya’daki Ponte Vecchio ve Rialto Köprüsü, Almanya’daki Kramerbrücke, İngiltere’deki Pulteney Köprüsü ve Fransa’daki Pont de Rohan gibi köprülerle, benzer mimari özelliklere de sahip.

‘İPEK YOLU ÜZERİNDE YER ALAN TARİHİ YAPI’
Köprüdeki atölyesinde 12 yıldır ebru sanatı icra edip, ders verdiğini söyleyen Irgandı Çarşılı Köprü Yönetim Kurulu Başkanı Mutlu Çatalkaya, köprü üzerinde 17 zanaatkarın atölyesinin bulunduğunu ifade etti. Irgandı Köprüsü’nün zaman içinde birçok doğal felaket ve işgal dönemine tanıklık etiğini dile getiren Çatalkaya, “Irgandı Çarşılı Köprüsü, İpek Yolu üzerinde yer alan tarihi bir yapıdır ve birçok doğal afet, deprem ve sel gibi felaketler yaşamıştır. İşgal kuvvetleri Bursa’yı terk ederken, köprüyü yakıp yıkmışlardır. 1924 yılından 2004 yılına kadar sadece köprü olarak kullanılmıştır. Ancak birçok Bursalı henüz yeni yeni Irgandı Köprüsü’nü tanımaktadır. 2004 yılında Osmangazi Belediyesi tarafından aslına uygun olarak yeniden inşa edilen köprüde; hat, ebru, resim, minyatür, testi ve ahşap oyma gibi geleneksel sanatlar icra edilip sergileniyor” diye konuştu.

‘TARİHİ KÖPRÜLER ARASINDA EN KÜÇÜK VE EN ESKİ KÖPRÜ’
Dünya genelinde benzer köprülerden farklılık gösterdiğini dile getiren Çatalkaya, “Irgandı Çarşılı Köprüsü, tarihi köprüler arasında en küçük ve en eski olanlardan biridir. Dünyada 4 taneden ilk yapılan köprü burası. 2 tane İtalya’da biri Venedik. Diğeri ise Bosna’da. En küçük ve en eski köprü bu köprü, Osmangazi ve Yıldırım ilçelerini birbirine bağlamaktadır. Türkiye’deki 4 ilk köprüden 1’i olarak, Venedik ve Bosna’daki köprülerle benzerlik göstermektedir” dedi.

Kaynak: Olay Gazetesi

irgandi_koprusu_1.webp

irgandi_koprusu_2.webp

irgandi_koprusu_3.webp

irgandi_koprusu_4.webp

irgandi_koprusu_5.webp

irgandi_koprusu_6.webp

irgandi_koprusu_7.webp


irgandi_koprusu_8.webp
 
II. Murad döneminde, 1442 yılında, Ali oğlu Hoca Muslihuddin tarafından inşa ettirilmiştir. Hoca Muslihuddin Azerbaycan’dan aldığı ipeği İtalyan tüccarlara satan, dönemin önemli tüccarlarındandır. Bursa’nın 15. Yüzyılda önemli bir ticaret merkezi olması sürecinde rol oynayan imar faaliyetleri kapsamında tüccarların da ticaret amaçlı yapıları inşa ettirdikleri bilinmektedir. Üstündeki arastası ve köprü ana yapısı içindeki ahır ve depoları ile inşa edilen Irgandı Köprüsü bunlardan biridir. Köprünün mimarı Abdullah oğlu Timurtaş olarak bilinmektedir.

İtalya’da Vecchio ve Rialto Köprüleri, Bulgaristan’da Osma Köprüsü ile birlikte dünyadaki dört çarşılı köprüden biridir.

Gökdere üzerinde yer alan ve şehrin merkezini doğusuna bağlayan köprülerden yukarıdan aşağıya doğru üçüncüsüdür.

Köprünün ilk yapıldığı dönemde kagir olduğu, her iki tarafta 16 bölüm olmak üzere, toplam 31 dükkan, 1 mescit, ayaklarında ise depo ve ahır bölümlerinin bulunduğu bilinmektedir.

Günümüzde köprü ana yapısı 16 metre açıklığında ve 11 metre genişliğinde bir kemer den oluşmakta olup, kemerin iki yanında tonozla örtülmüş iç mekanlar bulunmaktadır. Çarşıdaki 18 dükkan ahşap iskelet sistemle yapılmış olup, payandalarla desteklenen cumbalarla Gökdere’ye doğru uzanmaktadırlar ve bazılarının altında depoları bulunmaktadır.

Irgandı Köprüsü 19. yüzyılın ikinci yarısında ahşap dükkanların yan yana dizildiği üstü açık bir çarşı haline gelmiştir. 1922’de işgal kuvvetleri Bursa'yı terkederken köprüyü bombalayarak yıkmışlardır. 1949’da betonarme olarak çarşısız hali tekrar inşa edilen köprünün 2004 yılında rekonstrüksiyonu gerçekleştirilerek orjinal haline döndürülmüştür.

1756483524943.webp 1756483540345.webp 1756483552523.webp 1756483563560.webp 1756483578237.webp 1756483596262.webp
visitbursa.org
 
Geri
Üst